Prof. Haşim Şahin ile İstanbul'un Gizli Muhafızları

Çok eski devirlerden beri insanlar toplum nezdinde büyük itibara sahip ve gizemli güçler taşıdıkları insanların şehirleri koruduğuna, bela ve musibetleri uzaklaştırdıklarına inanırlar. İslam öncesi dönemde Şamanlara yüklenen bu görev, İslamiyet sonrası döneminde evliya inancı ile devam etmiştir. İstanbul, Türkler tarafından fethinden önce de Hıristiyanlar, sonrasında ise Osmanlılar tarafından en kutsal şehirlerden birisi kabul edilmiş, fethe kutsal bir hava verilmiştir. Fetih sonrasında ise, Müslüman İstanbul’da bilhassa surlar ve çevresinde sahabe kültü ortaya çıkmış, tarikatların yaygınlaşmasıyla birlikte bazı mutasavvıfların manevi güçlere sahip oldukları ve İstanbul’daki kötülükleri uzaklaştırdıklarına inanılmıştır. Hz. Muhammed’in yakın arkadaşlarından Ebû Eyyûb el-Ensârî İstanbul’un en kutsal şahsiyetlerinden birisi kabul edilir. Onun hakkında çok sayıda menkıbeler ve efsaneler üretilmiştir. İstanbul Boğazı söz konusu olduğunda ise, ikisi Boğaz’ın Karadeniz çıkışına yakın, diğer ikisi ise Marmara çıkışına yakın dört büyük mistik şahsiyet öne çıkmıştır. Bunlar Yuşâ Peygamber, Telli Baba, Beşiktaşlı Yahya Efendi ve büyük mutasavvıf Aziz Mahmud Hüdayi’dir. Bu şahsiyetlerden ilk ikisine dair bilgiler daha anonim iken, bilhassa Beşiktaşlı Yahya Efendi ve Aziz Mahmud Hüdayi hakkında verilen bilgiler çok daha detaylıdır. Bu seminerde sahip olduklarına inanılan mistik güçleriyle İstanbul’u koruduklarına inanılan Yuşa Peygamber, Telli Baba, Beşiktaşlı Yahya Efendi ve Aziz Mahmud Hüdayi’nin tarihi kişilikleri ve halk üzerinde nasıl bir tesire sahip oldukları değerlendirilecektir.

Haşim Şahin 1978 yılında Bolu’da doğdu. Üniversiteyi Eskişehir’de okudu. Sakarya Üniversitesi’nde yüksek lisansını; Marmara Üniversitesi’nde doktorasını tamamladı. 2001-2008 yılları arasında Marmara Üniversitesi’nde görev yaptı. 2012 yılında doçent, 2018’de profesör oldu. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde öğretim üyesi. Sakarya Üniversitesi’nin yanı sıra Eskişehir Anadolu Üniversitesi Tarih Bölümü (2013-2019) ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde (2017’den itibaren) ders veriyor. Akademik ve popüler dergilerde, kolektif eserlerde makaleleri, Türkiye’de ve İran’da yayınlanan İslâm Ansiklopedilerinde tasavvuf tarihi üzerine maddeleri bulunmaktadır. Türklerin İslâmlaşma süreci, Selçuklu ve erken Osmanlı döneminde din-devlet ilişkileri, Osmanlı Sufiliği, Bektâşilik ve Alevîlik tarihi, Orta Asya ve Selçuklu beslenme kültürü, seyahat tarihi konuları üzerine araştırmalarını sürdürüyor. TRT, Habertürk, CNN Türk, 24 TV kanallarında sahasındaki konularda televizyon programları yaptı. Orta Zamanın Türkleri (2011, dördüncü baskısı 2017), Arı Kovanına Çomak Sokmak: Ahmet Yaşar Ocak Kitabı (2014), Anadolu Beylikleri El Kitabı (2016, ikinci baskısı 2017), ve Dervişler ve Sufi Çevreler (2017, üçüncü baskısı 2018), Dervişler, Fakihler, Gaziler (1300-1400) isimlerini taşıyan kitapları bulunmaktadır.